Με την ευκαιρία του Προσυνεδριακού διαλόγου καταθέτουμε τις προτάσεις μας για τα μέτρα άρσης των φυσικών μειονεξιών των νησιών, στα πλαίσια μιας ολοκληρωμένης πολιτικής. Όλοι συμφωνούν ότι τα νησιά αντιμετωπίζουν συσσωρεύμενα μειονεκτήματα και ότι είναι απαραίτητο να βοηθηθούν να υπερβούν τις δυσκολίες αυτές και να μειώσουν τις περιφερειακές ανισότητες. Γενικώς ο νησιωτικός χαρακτήρας αποτελεί ταυτοχρόνως γεωπολιτιστικό χαρακτηριστικό που επιδέχεται αξιοποίηση από αναπτυξιακή στρατηγική αλλά και μόνιμο μειονέκτημα που δυσχεραίνει ακόμη περισσότερο την ανταγωνιστικότητα των εν λόγω περιοχών.Η συνοχή ήταν χαρακτηριστικό της Περιφερειακής Πολιτικής που ασκήθη την τελευταία τριετία. Αποσκοπούσε στην εξασφάλιση πολυκεντρικής και αρμονικής ανάπτυξης μέσο της μείωσης των περιφερειακών διαφορών και της άρσης των εμποδίων στην ανάπτυξη, συμπεριλαμβανομένων εμποδίων που συνδέονται με φυσικά και γεωγραφικά μειονεκτήματα.Η αρχή της εδαφικής συνοχής αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της πολιτικής συνοχής που πρέπει να διατηρηθεί και να ενδυναμωθεί στο μέλλον και έχει στόχο την εξασφάλιση ίσων ευκαιριών για όλες τις περιφέρειες και τους πληθυσμούς τους. Προς τούτο είναι απαραίτητο να δοθεί στήριξη της οικονομικής διαφοροποίησης περιοχών με φυσικά μειονεκτήματα όπως τα νησιά μέσα από τα επιχειρησιακά προγράμματα του Εθνικού Στρατηγικού Πλαισίου Αναφοράς.Είναι αναγκαίο να αναπτυχθεί ένα καταλληλότερο σύστημα στατιστικών δεικτών που να παρέχουν σαφή στατιστική εικόνα του επιπέδου ανάπτυξης και ικανοποιητική κατανόηση των περιοχών με γεωγραφικά και φυσικά μειονεκτήματα όπως τα νησιά, οι περιοχές εντός των νησιών (ορεινά μέρη των νησιών ). Οι δείκτες αυτοί πρέπει να καθιστούν δυνατή την καλύτερη εκτίμηση των διαφορών μεταξύ της νησιωτικής και ηπειρωτικής Ελλάδας.Είναι θετικό το γεγονός ότι η επίσημη πολιτική της Κυβέρνησης αναγνωρίζει την ειδική κατάσταση των νησιών. Είναι όμως απαραίτητο, για την πιο ικανοποιητική αντιμετώπιση του μόνιμου μειονεκτήματος των νησιών, να υπάρξει μεγαλύτερη ευελιξία στην εφαρμογή πολιτικών κρατικών ενισχύσεων σε παραγωγικές δραστηριότητες που λαμβάνουν χώρα στα νησιά. Εξίσου σημαντική είναι όμως και η ανάγκη των νησιών για ισότιμη πρόσβαση στην εσωτερική αγορά σε σχέση με τις ηπειρωτικές περιοχές. Άρα άμεση προτεραιότητα πρέπει να αποτελέσει η βελτίωση των μεταφορικών συνδέσεων, ιδίως στη περίπτωση λιμένων και αερολιμένων. Νομίζουμε ότι πρέπει να εξετασθεί, σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το ενδεχόμενο να επιτραπεί η χορήγηση κρατικών ενισχύσεων σε νησιωτικές περιφέρειες στις οποίες το κόστος των καυσίμων και της ενέργειας έχει σαφώς αρνητικό αντίκτυπο στην ανταγωνιστικότητα των πολιτών που ζουν στα νησιά. Οι σημαντικές διακυμάνσεις του κόστους των καυσίμων μπορεί να καταστήσει τη μεταφορά μεταξύ των νησιωτικών περιφερειών και της ηπειρωτικής χώρας σημαντικά επαχθέστερη. Άρα είναι απαραίτητο η καθιέρωση ενός καθεστώτος λειτουργικών ενισχύσεων στις νησιωτικές περιοχές.Το Υπουργείο Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής στα πλαίσια του συντονιστικού – επιτελικού ρόλου πρέπει να εκπονεί σε τακτική βάση μια μελέτη αξιολόγησης των αναγκών των νησιών πάνω σε θέματα ιδιαίτερου ενδιαφέροντος και να προτείνει μέτρα αντιμετώπισης τους. Μια τέτοια αξιολόγηση θα εστιάζεται στις συνέπειες της περιφερειακής πολιτικής στα νησιά, όπως τον αντίκτυπο που έχει στα επίπεδα επενδύσεων, εξάπλωσης της οικονομικής δραστηριότητας, την ανεργία, τις υποδομές στο τομέα των μεταφορών (λιμάνια, αεροδρόμια), τις περιβαλλοντικές πιέσεις και το συνολικό επίπεδο οικονομικής και κοινωνικής ολοκλήρωσης των νησιών.Μία νησιωτική πολιτική φροντίζει για την αποτελεσματική προστασία των περιβαλλοντικών, πολιτιστικών και κοινωνικών ιδιαιτεροτήτων των νησιωτικών περιοχών με μέτρα όπως η εκπόνηση κατάλληλων χωροταξικών σχεδίων και ο έλεγχος των κατασκευών και της οικοδομικής δραστηριότητας και να υλοποιεί ολοκληρωμένα προγράμματα διαφύλαξης της πολιτιστικής κληρονομιάς και των περιβαλλοντικών πόρων. Πρέπει να θεσπισθεί ένα δημιουργικό όργανο που να εδρεύει στο Υπουργείο Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής με μοναδικό αντικείμενο τον έλεγχο των επιδράσεων που έχουν στους μόνιμους και εποχιακούς κατοίκους των νησιών οι διάφορες ασκούμενες πολιτικές. Θα φροντίζει δε ώστε οι ιδιαιτερότητες και οι ανάγκες των νησιών, θα λαμβάνονται συστηματικά υπόψη στη χάραξη των πολιτικών με στόχο την επίτευξη κοινωνικής, οικονομικής και εδαφικής συνοχής και στην εφαρμογή μέτρων, ιδίως στους τομείς των μεταφορών, της ενέργειας, της διασφάλισης επαρκών υδάτινων πόρων, της επιτήρησης των θαλασσινών συνόρων και της προστασίας του εύθραυστου νησιωτικού περιβάλλοντος. Η νησιωτική Πολιτική της Κυβέρνησης πρέπει να εξετάσει ιδιαιτέρως την επίδραση των κλιματικών αλλαγών στις νησιωτικές περιοχές και ιδίως την επιδείνωση υπαρχόντων προβλημάτων όπως η λειψυδρία και να προωθήσει κατάλληλες δράσεις για την αντιμετώπιση αυτών των προβλημάτων . Μια άλλη σημαντική πτυχή νησιωτικής πολιτικής είναι η διευκόλυνση της συγκοινωνιακής διασύνδεσης μεταξύ των νησιωτικών περιοχών και με την ηπειρωτική χώρα. Αν χρειασθεί να επανεξετασθεί το πλαίσιο των δημοσίων συμβάσεων που σχετίζονται με τις μεταφορές ώστε να αρθούν τυχόν εμπόδια σε ότι αφορά υποχρεώσεις υπηρεσίας. Η συγκοινωνιακή διασύνδεση αφορά και τις αεροπορικές μεταφορές (συμβατικές – υδροπλάνα). Ιδιαίτερη προτεραιότητα πρέπει να δοθεί στην ενεργειακή ασφάλεια των νησιών με την ανάπτυξη και υλοποίηση έργων παραγωγής ενέργειας με χρήση νέων τεχνολογιών και ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και στην αποδοτική χρήση της ενέργειας με σεβασμό στην προστασία του περιβάλλοντος και τη διατήρηση του φυσικού κάλλους. Είναι ενδιαφέρον να εξετασθεί το ενδεχόμενο κατασκευής σταθμών αποθήκευσης υγροποιημένου φυσικού αερίου στα μεγάλα νησιά της χώρας. Πρέπει να ξεκινήσουν οι μελέτες από το Υπουργείο Αιγαίου και νησιωτικής Πολιτικής .Ιδιαίτερη έμφαση πρέπει να δοθεί στην ανάπτυξη της ευρυζωνικότητας και να προωθηθούν μέτρα για την αντιμετώπιση των ιδιαίτερων δυσκολιών που παρουσιάζει η παροχή υπηρεσιών στα νησιά, όπως των υπηρεσιών παροχής υγείας και τηλεματικής Ιατρικής, ηλεκτρονικής διακυβέρνησης και εξυπηρέτησης πολιτών.Η παροχή υπηρεσιών Υγείας και άλλων Κοινωνικών Υπηρεσιών πρέπει να παρέχονται σε υψηλό επίπεδο και προς τούτο είναι απαραίτητος η στελέχωση όλων των Μονάδων Υγείας και Πρόνοιας με το απαραίτητο προσωπικό (αριθμητικά και ποιοτικά). Πρέπει στο σημείο αυτό να ερευνηθεί και ο ρόλος των Ιατρικών Σχολών της χώρας για την υποστήριξη (επιστημονική) των μονάδων Υγείας στα Νησιά . Οι εκπαιδευτικές Υπηρεσίες είναι σημαντικές στα νησιά για την συγκράτηση του πληθυσμού. Αυτές πρέπει να εκτείνονται σΆ όλες τις βαθμίδες με όλες τις ευεργετικές συνέπειες που αυτό θα έχει στις τοπικές κοινωνίες. Τα Πανεπιστήμια Αιγαίου και το Ιόνιο Πανεπιστήμιο πρέπει να τύχουν ιδιαίτερης προσοχής .Τέλος θεωρούμε ότι ο τουρισμός αποτελεί για τα νησιά πρωταρχική πλουτοπαραγωγική πηγή, με άμεση επιρροή στην ανάπτυξη και άλλων τομέων (γεωργία, εμπόριο, υπηρεσίες, αλιεία) και είναι επιτακτική να θεσπισθεί ολοκληρωμένη πολιτική ώστε να διασφαλίσει την βιωσιμότητα του νησιωτικού τουρισμού. Η πολιτική αυτή θα παρέχει στήριξη στον αειφόρο τουρισμό με την υποστήριξη των κατάλληλων χωροταξικών – πολεοδομικών σχεδιασμών.
